De afgelopen vier maanden liep Jody Viljoen stage bij Bionext, als onderdeel van haar master biologische landbouw. Haar opdracht was om de biologische kruidenketen in kaart te brengen en te kijken in hoeverre er gebruik wordt gemaakt van biologische zaden en vegetatief uitgangsmateriaal.

Kan je wat vertellen over je opdracht bij Bionext?

Mijn opdracht was om de Nederlandse biologische kruidenketen te bestuderen met als doel inzicht te krijgen in het gebruik van biologische zaden en vegetatief uitgangsmateriaal (stekjes).

Op het moment is het aanbod van biologisch uitgangsmateriaal voor veel biologische gewassen nog niet voldoende, en worden ontheffingen verleend om gangbaar uitgangsmateriaal te gebruiken. Deze regel komt in de toekomst te vervallen en er zal dan 100% biologisch uitgangsmateriaal moeten worden gebruikt.

Wat waren de meest interessante bevindingen?

Biologische zaden vermeerderen voor kruiden is financieel gezien niet erg rendabel door de lage winstmarge. Ook worden er op het moment nog veel ontheffingen verleend aan telers om gangbaar uitgangsmateriaal te gebruiken. De afnemers zeggen dat er momenteel onvoldoende biologisch aanbod is, zowel volume technisch als geschikte soorten. Men legt de schuld neer bij de producent van het uitgangsmateriaal. De producenten zeggen juist dat afnemers te makkelijk ontheffing kunnen krijgen en dat het daarom niet de moeite waard is om meer biologisch uitgangsmateriaal aan te bieden. De mogelijkheden voor het krijgen van een ontheffing beperken, is een belangrijk middel om de productie van biologisch zaad te stimuleren.

En wat ben je nog meer te weten gekomen?

In de korte tijd die ik had, heb ik vooral gekeken naar de culinaire/keuken kruiden. De twee biologische producenten die verse biologische kruiden op pot leveren in Nederland, gebruiken voornamelijk biologische zaden en stekjes van leveranciers uit heel Europa. Dat is dus goed nieuws !

Een andere interessante keten is de vers gesneden kruiden keten. Opvallend is dat deze alleen biologisch verkrijgbaar zijn in de biologische speciaalzaken en er geen enkele gangbare supermarkt is die gesneden biologische kruiden aanbiedt.

Dan is er nog een sector waar de kruiden niet voor humane consumptie zijn, maar terecht komen in kruidenrijke weidemengsels. Deze sector maakt gebruik van hele grote hoeveelheden zaden en heeft minder hoge eisen als het gaat om kwaliteit en uniformiteit. Echter, dezelfde regels gelden voor de kruiden in biologische weidemengsels als voor de consumptiekruiden. Het is natuurlijk goed dat de beschikbare biologische zaden worden gebruikt in biologische grasmengsels, maar dit moet niet het aanbod voor de consumptie kruiden uitputten. Daar moet de sector echt nog stappen maken.

Wat was de grootste uitdaging?

Bionext heeft een groot netwerk en hierdoor was het makkelijk om met verschillende betrokkenen in contact te komen. Het was echter wel lastig om van de grote, commerciële spelers goede informatie te verkrijgen.

Waar werd je vrolijk van?

Voor mijn onderzoek sprak ik ook met een gangbare Nederlandse producent van kruiden. Deze akkerbouwer dacht dat biologische kruidenteelt op vollegrond in Nederland onmogelijk was aangezien de insectendruk te hoog is en kunstmest volgens hem onmisbaar. Dat is natuurlijk niet het geval en ik vind het dan ook mooi om te zien hoe biologische boeren het tegendeel bewijzen door duurzaam en innovatief te telen, met zorg voor de bodem en natuur.

Wat is de volgende stap in het project?

Met de afsluiting van mijn project houdt het onderzoek naar de Nederlandse kruiden keten voorlopig op. Onderzoek en aanmoediging van het gebruik van biologisch uitgangsmateriaal gaat op Europees niveau door met het LIVESEED project. En voor mij? Even pauze en op zoek naar een baan!

Hoe was het om bij Bionext te werken?

Het waren 4 hele leuke maanden. Ik werd vanaf het begin meteen betrokken in het team en werd overal in meegenomen. Van wekelijkse team meetings, ALV’s tot aan een bio-geit dag met een zaal vol enthousiaste geiten houders. De collega’s zijn erg betrokken, er is veel kennis en dat wordt graag met elkaar gedeeld. Het was een hele fijne werkomgeving en mooi om te zien hoe goed er nog met elkaar gecommuniceerd wordt tijdens het thuis werken op het moment.