Biologisch voor het klimaat
De biologische sector, handel en verwerking onderschrijft de urgente taak die iedere sector heeft wat betreft het tegengaan van klimaatcrisis. In de landbouwsector is koolstofvastlegging een onderdeel van deze taak. Essentieel is het om ook de uitstoot van de landbouw mee te nemen in de klimaatdoelstellingen van deze sector. De biologische sector heeft de afgelopen jaren ervaring opgedaan met Carbon Farming (zie hieronder) en ziet het als volgende stap om de opgedane kennis over koolstofopslag in het bredere perspectief van klimaatvriendelijke landbouw te plaatsen.
KPI's voor een ketenbreed verdienmodel
Vanaf mei 2023 tot december 2024 loopt het project: Biologisch voor het klimaat. In het project gaat Bionext samen met onderzoekers kijken naar welke factoren (KPI’s) een rol spelen als je de klimaatprestatie van een landbouwbedrijf wilt bepalen. Dit doen we in de melkvee, akkerbouw en fruitsector. Vervolgens gaan we op vijf biologische bedrijven per sector kijken hoe deze bedrijven scoren op deze KPI’s.
Doelstellingen
- Vasthouden en verder versterken van de koploperspositie van biologisch op het gebied van klimaat en dit verder uitdragen.
- Klimaatprestaties van biologische bedrijven in kaar brengen.
- Mogelijkheden onderzoeken van het valoriseren van klimaatprestaties binnen de biologische landbouw.
- Het verhaal communiceren van klimaat en biologisch zowel binnen de sector als richting de consument.
Download nu onze Greenpaper 'Biologisch & Klimaat'.
Transparantie
Veel boeren zijn intrinsiek gemotiveerd om met klimaat aan de slag te gaan maar ontberen een tastbaar overzicht van de daadwerkelijke klimaatprestatie van hun bedrijf. Veelal beperkt het onderwerp klimaat op een boerderij zich tot de zichtbare aspecten: direct diesel/energieverbruik, zonnepanelen, etc. Onzichtbare factoren als lachgasemissie blijven veelal buiten beschouwing. Het is belangrijk om transparant te maken hoe vooruitstrevende bedrijven daadwerkelijk kunnen bijdragen aan een klimaatvriendelijkere landbouw. Om boeren meer inzicht te geven en doorontwikkeling meer vorm te kunnen geven is een breed beeld nodig. Met bijpassende vragen:
- Welke factoren spelen in de biologische landbouw een rol in het terugdringen van atmosferische CO2?
- Hoe doen we het als biologische sector? Hoe kunnen we het nog beter doen?
- Welke kosten en baten hangen samen met klimaatvriendelijkere maatregelen?
- Hoe kunnen we de ‘klimaatwaarde’ van het product een plaats geven in de keten?
Webinar: Klimaatverandering en de Nederlandse landbouw
2023 was een jaar van weersextremen. Een zeer nat voorjaar en najaar en een droge zomer maakte het een ingewikkeld jaar voor de Nederlandse boer. De afgelopen jaren hebben we meer van dit soort jaren gezien. Wat is het effect van dit soort patronen op de Nederlandse landbouw? Hoe kunnen we ons daarop aanpassen? En hoe was het afgelopen jaar te verklaren in het grotere plaatje van klimaatverandering?
In deze webinar (15-01-2024) ging Jan de Koeijer (Bionext) in gesprek met weerman Reinier van den Berg en twee ondernemers: Ilmar Stoop (fruitteler) en Janine Keller (akkerbouwer) over de huidige en toekomstige gevolgen van klimaatverandering voor de biologische landbouw. Ilmar en Janine spraken over de uitdagingen van afgelopen jaar op bedrijfsniveau en we kregen toelichting van Reinier over hoe deze weerspatronen te verklaren zijn.
Toenemende weersextremen zijn de grootste uitdagingen en daarmee het omgaan met meer droogte en hitte en als tegenhanger kou en hevige neerslag. Deze weersextremen hebben grote gevolgen voor biologische bedrijven. Boeren zijn genoodzaakt oplossingsgericht te denken en de bedrijfsvoering hieraan aan te passen: denk aan nieuwe technieken en het verbeteren van de bodem voor grotere weerbaarheid.
Reinier benadrukte dat de komende jaren de weersextremen door klimaatverandering alleen maar erger worden en dat we met zijn allen hele grote stappen moeten zetten om klimaatverandering te minimaliseren.
Presentatie: Biologisch voor het klimaat
Na de succesvolle webinar op maandag 15 januari 2024 is er vanuit het project Klimaatvriendelijke landbouw ook een live kennissessie georganiseerd. Hier kwamen alle aspecten naar voren via de 4 verschillende sprekers. Waar staan we nu, welke beleidsplannen, doelen en bedreigingen staan ons te wachten, wat kan de biologische sector doen en wat wordt er al gedaan (met positieve impact).
De landbouw ondervindt immers steeds meer de gevolgen van klimaatverandering. Daarnaast ligt er een enorme opgave om te voldoen aan de klimaatdoelen van Parijs. De biologische sector wil en moet hierin voorop lopen. Tijdens de sessie schetste weerman Reinier van den Berg hoe het klimaat verandert en hoe we er nu voor staan. LTO Nederland lichtte toe wat er vanuit klimaatbeleid de komende jaren van de Nederlandse landbouw verwacht wordt. Bio boerin en activiste Roos Saat deelde waarop de biologische landbouw in zou moeten zetten en de vooruitstrevende biodynamische boer John Arink liet zien hoe je in de praktijk grote stappen kunt zetten.
We kunnen terugkijken op een dynamisch uur waarin we zijn wakker geschud, op het puntje van onze stoel hebben gezeten, de urgentie ervaren (vanuit alle hoeken) en de uitdaging voelen waar we mét elkaar voor staan.
---
Biobeurs 2024 | Brabanthallen Den Bosch | Donderdag 18 januari 2024 | 14h15
Locatie: Hoofdpodium Limousin 1 | Deelnemers aan sessie: 90
Sprekers: Reinier van den Berg - weerman en meteoroloog, Erwin Haveman - klimaatspecialist LTO Nederland, Roos Saat - Bioboerin & activiste Extinction Rebellion Landbouw, John Arink - biodynamische boer Ekoboerderij Arink
Onderzoeksproject 2018 t/m 2021 Carbon Farming
Koolstofvastlegging in landbouwbodems heeft de potentie om bij te dragen aan het verminderen van CO2 in de atmosfeer. Uit onderzoek en inzichten die Bionext verkreeg vanuit het Carbon Farming project blijkt dat deze potentiële bijdrage beperkt is. Onderzoek laat zien dat de landbouwsector ook in de toekomst een netto uitstoter van broeikasgassen zal zijn. De uitstoot van de landbouwsector is zelfs tientallen malen groter dan zij potentieel kan opslaan. De verkoop van CO2 opslag aan overige sectoren is daarom op dit moment niet wenselijk voor de landbouwsector. Wel past Carbon farming goed bij biologisch:
- Algemeen hogere organische-stofgehaltes in hun bodem en hebben daarom meer CO2 vastgelegd.
- De maatregelen die koolstof vastleggen passen vaak al goed in een biologische bedrijfsvoering.
- Een gezonde bodem is veelal een speerpunt voor biologische boeren. Hogere OS-gehaltes zorgen voor een grotere bodembiodiversiteit, waterbergend vermogen en een betere bodemstructuur.
Gezien ook de bijkomende voordelen (naast CO2 opslag) is het belangrijk om koolstof vastleggende maatregelen te stimuleren. Mits de maatregelen niet negatief uitwerken op andere (milieu)doelen bijvoorbeeld biodiversiteit.
Contact?
Heeft u ideeën, vragen of opmerkingen? Neem contact op met projectleider Lilian Raeijmaeckers (l.raeijmaeckers@bionext.nl).