Robuuste rassen voor een toekomstbestendige aardappelsector
De aardappelschimmelziekte Phytophthora Infestans is een grote uitdaging voor Nederlandse aardappeltelers. Robuuste rassen zorgen door ziekteresistentie voor meer opbrengstzekerheid voor biologische telers en een sterke vermindering in middelengebruik in de gangbare teelt. Voor een succesvolle en duurzame introductie van de robuuste rassen, betrekken we de gehele keten, van kweker tot supermarkt.
Actueel: Grote rasverschillen zichtbaar in demoveld
Op dinsdagavond 22 augustus brachten ruim dertig geïnteresseerde aardappelveredelaars, akkerbouwers en onderzoekers een bezoek aan het biologische demoveld met robuuste aardappelrassen aan de rand van Almere.
Doordat Phytophthora inmiddels in de hele polder aanwezig is worden de robuuste rassen nu echt op de proef gesteld. Tijdens deze extra bezichtiging waren de rasverschillen, in weerbaarheid tegen Phytophthora, dan ook goed te zien. Zo waren sommige (proef)rassen al flink aangetast, terwijl andere rassen nog helemaal vrij waren van de gevreesde aardappelziekte.
Terwijl de bezoekers in groepjes langs de rassen liepen, discussieerden ze over de oorzaak van de verschillen in aantasting, over de groeiende vraag naar robuuste rassen en over het belang van resistentiemanagement.
Onderzoekers van de WUR hebben bladmonsters van de aangetaste planten verzameld voor nader onderzoek. Tijdens de projectbijeenkomst in het najaar zullen de eerste resultaten hiervan gepresenteerd worden.
Demoveldbezoeken 2023
De afgelopen weken organiseerden wij een aantal bezoeken aan de demovelden voor robuuste aardappelrassen. Op elk demoveld waren 30 verschillende robuuste rassen te zien.
> De lijst met robuuste rassen kunt u hier bekijken.
> Een korte terugblik van de veldbezoeken leest u hier.
Robuuste rassen door de hele keten
De laatste jaren komen er steeds meer robuuste aardappelrassen beschikbaar. Voor een succesvolle introductie van de robuuste rassen, is een omslag in de gehele keten gewenst. Zonder afspraken over de afzet door afnemers zullen robuuste rassen niet geteeld worden.
In de biologische tafelaardappelen keten zijn er al stappen gezet. Er bestaat sinds 2017 een convenant waarin is afgesproken dat supermarkten alleen biologische tafelaardappelen van robuuste rassen verkopen. Hierdoor is de teelt van robuuste rassen in de biologische sector in 3 jaar tijd enorm toegenomen naar bijna 90% van het totale biologische aardappelareaal.
In de gangbare keten en de friet- en chipsmarkt is er interesse, maar moet er nog veel gebeuren. Middels een nieuw convenant willen we afspraken maken met de gehele aardappelketen om de transitie te maken naar volledig robuuste rassen. De wil in de gehele keten om deze stap te zetten is er. Noodzakelijk hiervoor is de beschikbaarheid van voldoende informatie over de rassen en het samenbrengen van alle betrokken ketenpartijen.
Wat gaan we doen?
Met demonstratievelden op een praktijkbedrijf in Flevoland, Noord Nederland en Zuidwest Nederland laten we de gehele aardappelketen kennis maken met robuuste aardappelrassen. We organiseren verschillende bijeenkomsten rond de demovelden waar telers de rassen in de praktijk kunnen zien.
Daarnaast zal er ook kwaliteitsonderzoek gedaan worden zoals smaak- en bakproeven om ook de weg te vinden naar de consument.
In samenwerking met de WUR zullen we monitoren op phytophthora om de schimmel een stap voor te blijven en resistenties te behouden voor de toekomst. De afgelopen jaren is gebleken dat intensieve monitoring van de (doorbraak van) resistenties van levensbelang is voor de toekomstbestendigheid van robuuste aardappelen.
Ook in het buitenland zijn er vergelijkbare initiatieven gaande (België, Frankrijk, VK). Vanuit het project onderhouden we goed contact met deze partijen om van elkaar te leren en samen op te trekken waar mogelijk.
Waarom robuuste rassen?
In 2016 richtte de aardappelziekte phytophthora grote schade aan in de biologische aardappelteelt. Biologische aardappeltelers hebben geen gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar die kunnen worden ingezet wanneer phytophthora toeslaat. Voor veel telers is het daarom geen optie meer om biologische aardappels te telen, tenzij ze kunnen beschikken over rassen die resistent zijn tegen phytophthora. Om het aantal resistente aardappelrassen op het veld en in het winkelschap te vergroten heeft Bionext in 2017 het initiatief genomen om 28 partijen uit de biologische aardappelketen gezamenlijk een convenant te laten tekenen.
Met succes! In 2019 zijn er al zo’n 20 resistente aardappelrassen op de markt die in Nederland geteeld kunnen worden. Met een resistent ras kun je als teler echter niet achterover leunen. Het aantal beschikbare resistentiegenen is beperkt dus daar moeten we met elkaar heel zuinig op zijn. Phytophthora, is een slimme ziekteverwekker die onder hoge ziektedruk snel kan veranderen en de resistentie kan doorbreken. Resistentiemanagement verkleint dit risico en is daarom noodzakelijk. Onder resistentiemanagement verstaan we alle maatregelen die je als aardappelveredelaar of teler kunt nemen om de bestaande resistenties te behouden.
Meedoen?
Heeft u ideeën, vragen of opmerkingen? Neem contact op met Maaike Raaijmakers (raaijmakers@bionext.nl), projectleider Kennis & Innovatie.
Financiers
Dit project wordt gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling,