Door de oorlog in Oekraïne zijn er nijpende tekorten ontstaan in de levering van biologisch veevoer. De essentiële grondstoffen voor biologisch veevoer zijn zo schaars, dat biologische pluimvee- en varkenshouders niet over voldoende biologisch veevoer beschikken. Zij kunnen dieren wel bijvoeren met gangbaar veevoer, echter dat is tegen de Europese wetgeving. Om die reden heeft Bionext een verzoek ingediend bij Minister Henk Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om met spoed in Brussel akkoord te verlenen voor een tijdelijke derogatie: het toestaan van ten minste 5% gebruik van niet biologische grondstoffen in biologisch veevoer voor éénmagige landbouwhuisdieren (pluimvee en varkens). Lees het verzoek hier.

Directe aanleiding voor het derogatieverzoek is het nijpende tekort op de (internationale) grondstoffenmarkt voor biologisch veevoer, als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Er is al een half jaar sprake van een krapte op de grondstoffenmarkt, die door de oorlog in Oekraïne is geëscaleerd. De tekorten hebben er inmiddels toe geleid dat de meeste leveranciers van biologisch veevoer het mengvoer voor biologisch legpluimvee niet meer kunnen samenstellen met de nutriënten die voldoen aan de behoefte van de dieren.

Biologische boeren moeten zich houden aan strenge Europese wetgeving. Die schrijft voor dat vee alleen gevoerd mag worden met biologisch voer. Tot dit jaar mochten hier maximaal 5% gangbare grondstoffen in voorkomen. Dit jaar is dat 0%.

Wanneer er geen voer met 100% biologische grondstoffen meer beschikbaar is, zijn biologische boeren genoodzaakt om hun dieren óf eerder te slachten, om te voorkomen dat zij hun biologische licentie verliezen, óf omwille van dierenwelzijn over te gaan op gangbaar veevoer, met als gevolg dat zij terug moeten schakelen naar niet-biologisch.

“Wat wij vragen is wat absoluut noodzakelijk is om biologische boeren uit een onmogelijke positie te halen”, aldus Thomas Schara, Manager Kennis en Innovatie bij brancheorganisatie Bionext. “Het betreft een tijdelijk verzoek en alleen voor pluimvee en varkens, omdat hier gewoonweg geen geschikt voer meer is."

Oekraïne is een belangrijke leverancier van biologische grondstoffen aan onder andere Nederland. Biologische zonnebloemzaadschilfers, graan en maïs zijn voor een groot deel afkomstig uit Oekraïne. Uit een recente impactanalyse van Wageningen Economic Research (Bergevoet et al., 10 maart 2022) blijkt dat de Nederlandse import van biologische maïs en tarwe van buiten de EU voor circa 90% afkomstig is uit Oekraïne. Datzelfde geldt voor biologisch kool- en raapzaad.

“Andere landen in Europa kampen ook met de tekorten op de (internationale) grondstoffenmarkt. Door samen met partijen uit deze landen op te trekken, hopen we een duidelijk signaal aan de Europese Commissie afgeven. Via de minister hopen we in Brussel de urgentie van ons verzoek voor een tijdelijke versoepeling van de Europese wetgeving nog duidelijker te kunnen maken.”

Update 13 april 2022
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft akkoord gegeven op het derogatieverzoek. De derogatie geldt met terugwerkende kracht vanaf 24 februari. Dankzij de derogatie die is verleend, mogen er nu tot vijf procent gangbare grondstoffen worden gebruikt in biologisch veevoer. Ondertussen wordt er ook over oplossingen op de langere termijn nagedacht.