Ketenontwikkeling voor tarwe-veldboon in mengteelt

De vraag naar lokaal geteelde plantaardige eiwitten neemt toe. Zowel vanuit de veevoersector als voor de humane keten. Niet alleen voor de productie van vleesvervangers, ook vanuit de bakkerijsector is er belangstelling. Bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van nieuwe concepten zoals eiwitrijk brood. Tegelijkertijd is er een groeiende behoefte aan meer diverse en klimaat-robuuste teeltsystemen. Mengteelt past heel goed in deze trend.

Voor Nederland blijkt mengteelt van tarwe-veldboon veelbelovend. Het is een combinatie met goede onkruid onderdrukkende eigenschappen, die rust, herstel en stikstof aan de bodem geeft. Deze mengteelt geeft bovendien een hogere opbrengst dan mono teelten op dezelfde teeltoppervlakte, en een tot 2% hoger eiwitgehalte in de tarwe. Het belangrijkste knelpunt voor een succesvolle mengteelt zit in de afzetketen, die gewend is aan homogene producten. Scheiden van het geoogste product is wel mogelijk maar kostbaar.

Doel van dit tweejarig project is om akkerbouwers met geïnteresseerde ketenpartijen te verbinden en de afzet van gemengd tarwe-veldboon product op gang te brengen. Zowel richting de dierlijke als de humane keten.

Bijeenkomst Biobeurs: 'Next Steps in de afzetketen voor tarwe-veldboon'

Tijdens de Biobeurs in Den Bosch (jan 2024) werd er een live workshop georganiseerd waar diverse projectpartners, samen met het publiek, de ontwikkelingen in de afzetketen voor tarwe-veldboon bespraken. Ook ervaringen uit de bakkerswereld werden gedeeld: bakker René van de Veer (De Veldkeuken, Bunnik) nam deel aan de workshop als spreker. Hij signaleert in zijn bakkerij een toenemende vraag naar eiwitrijk, koolhydraatarm brood - een ontwikkeling waar deze teelt op in kan spelen. Presentaties van diverse sprekers vind je hieronder.

Voortgang van het project & vervolgstappen - door Abco de Buck (Louis Bolk Instituut) Download presentatie
Verwerking & productontwikkeling - door Mariët van de Noort (MFH Pulses) Download presentatie

In het vakblad 'Akkerbouwbedrijf' verscheen een artikel (25-1-2024) waarin de resultaten van de workshop worden besproken. Ook benieuwd?

Lees het verslag van de workshop in 'Akkerbouwbedrijf'

Veldbijeenkomst: woensdag 2 aug

Wat de boer niet kent, dat eet ‘ie niet?

Voor Pyt Sipma, biodynamisch akkerbouwer en teler voor dit project, gaat die vlieger niet op. “Ik teel liever een gewas dat ik zelf kan eten, en… ik houd wel van een uitdaging.”

Hij laat geïnteresseerden tijdens een veldbijeenkomst van 2 augustus jl. zien hoe zijn perceel tarwe-veldbonen erbij staat.

De veldbonenhummus van Pyt, met soep én versgebakken brood van bakker Van Esch (met veldbonen als ingrediënt) vonden in ieder geval gretig aftrek onder de aanwezigen.

Lees hier het sfeerverslag van de veldbijeenkomst

Aandacht voor afzet

Leendert Jan Onnes, akkerbouwer en voorzitter van de begeleidingscommissie vertelt in het NAJK magazine over zijn ervaringen met veldbonen: “Het is een mooie teelt met veel voordelen, maar het is niet eenvoudig om afspraken te maken over de afzet. Verwerkers moeten zich echt op het product richten en dat geldt ook voor veehouders die veldbonen willen voeren. Veldboon wordt al toegepast in vleesvervangers, maar voor schaalvergroting is er meer ketenontwikkeling nodig.”

In samenwerking met BO akkerbouw, financier van het project, verscheen dit artikel in het leden- en relatiemagazine van NAJK.

Lees hier het volledige artikel

Voortgang project

Vier biologische akkerbouwers, verspreid over het land, hebben in 2022 en in 2023 een mengsel gezaaid van tarwe met veldboon op een oppervlakte variërend van 2 tot 6 hectare. De telers krijgen begeleiding in de teelt en ziektes en plagen worden gemonitord. De opbrengsten van de oogstcomponenten van de teelt in 2022 zijn bepaald, alsmede de eiwitgehaltes.

Het project bestaat uit twee pilots. Het is de bedoeling dat een deel van de oogst wordt afgezet richting de dierlijke keten (pilot 1) en rest richting de humane keten (pilot 2). Diervoederfabrikant Reudink zorgt (waar nodig) voor de verwerking en afzet richting veehouders. De coördinatie van de verwerking en afzet richting de humane ketens (pilot 2) is in handen van MFH pulses.

Het bepalen van de economische haalbaarheid van een mengteelt voor teler en afnemer is een belangrijk onderdeel van het project. Daarom houden de telers nauwkeurig bij hoeveel tijd ze besteden aan de teelt en welke kosten ze maken (zaaizaad, bemesting etc). Ook worden gegevens verzameld over de technische mogelijkheden, de effectiviteit en het kostenplaatje van het scheiden van het mengteelt product dan wel gemengd aanbieden.

Resultaten 2022

Tijdens de Biobeurs in Den Bosch (jan 2023) zijn de resultaten van het eerste projectjaar gepresenteerd. De presentaties vind je hieronder.

Workshop: Ketenontwikkeling voor tarwe-veldboon in mengteelt

Uitleg over het project en resultaten van het eerste jaar door Abco de Buck (Louis Bolk Instituut) Download presentatie
Ervaringen met de mengteeltpraktijk door biologische akkerbouwer Gerrit de Regt (de Eemshoeve) Download presentatie
Afzet richting de dierlijke keten door Achim Tykorte (Reudink) Download presentatie
Afzet richting de humane keten door Mariët van der Noort (MFH pulses). Download presentatie.

Wil je zien hoe de scheiding van tarwe en veldbonen er in de praktijk aan toe gaat? Kijk dan hier:

Meer lezen over de resultaten van het project in 2022

Zelf aan de slag?

Wilt u zelf aan de slag met mengteelt en heeft u behoefte aan praktische tips over de zaaimethode en bemesting? Of wilt u meer weten over de verwachte opbrengst?

Lees dan hier de teeltsheet van het Louis Bolk Instituut over de mengteelt van tarwe met veldboon.

Contact?

Heeft u ideeën, vragen of opmerkingen? Neem contact op met Maaike Raaijmakers (raaijmakers@bionext.nl), projectleider Kennis & Innovatie.

Partners en financiers

Dit tweejarige project wordt gefinancierd door BO akkerbouw. De uitvoering ligt bij het Louis Bolk Instituut en Bionext in samenwerking met Reudink, MFH pulses en biologische akkerbouwers.